W Polsce zarówno psycholog, jak i psycholog kliniczny to profesje związane ze zdrowiem psychicznym, jednak różnią się one zakresem kompetencji, specjalizacją oraz ścieżką edukacyjną. Poniżej przedstawiam konkretne różnice między tymi dwoma zawodami w polskich realiach:
1. Wykształcenie i ścieżka kariery
- Psycholog
Psycholog to osoba, która ukończyła pięcioletnie jednolite studia magisterskie z psychologii. W Polsce psychologia jest kierunkiem, który daje szerokie podstawy teoretyczne i praktyczne dotyczące ludzkich zachowań, emocji i procesów myślowych. Absolwenci tego kierunku mają ogólną wiedzę na temat różnych dziedzin psychologii, takich jak psychologia rozwojowa, społeczna, kliniczna czy poznawcza. Po ukończeniu studiów psycholog może pracować w różnych miejscach, takich jak szkoły, firmy, organizacje pozarządowe, poradnie psychologiczno-pedagogiczne, ośrodki interwencji kryzysowej, czy nawet w obszarze zarządzania zasobami ludzkimi. - Psycholog kliniczny
Psycholog kliniczny to psycholog, który po ukończeniu studiów magisterskich przeszedł dodatkową specjalizację w zakresie psychologii klinicznej. Specjalizacja ta trwa kilka lat i wymaga odbycia licznych staży oraz zdobycia doświadczenia klinicznego. Program specjalizacyjny kończy się egzaminem państwowym. Psycholog kliniczny specjalizuje się w diagnozie i terapii zaburzeń psychicznych oraz emocjonalnych. Może pracować w szpitalach, klinikach, poradniach zdrowia psychicznego oraz placówkach, które zajmują się diagnozowaniem i leczeniem chorób psychicznych.
2. Zakres pracy i kompetencje
- Psycholog
Psycholog posiada ogólną wiedzę z zakresu psychologii i może zajmować się szerokim wachlarzem problemów emocjonalnych i behawioralnych. Psychologowie prowadzą konsultacje, poradnictwo psychologiczne, wsparcie w rozwiązywaniu problemów życiowych, relacyjnych oraz w pracy z dziećmi czy dorosłymi. Psycholog może także zajmować się szkoleniami, coachingiem, doradztwem zawodowym czy prowadzeniem badań psychologicznych. Jednak psycholog bez dodatkowej specjalizacji nie ma uprawnień do samodzielnej diagnozy klinicznej poważnych zaburzeń psychicznych ani do podejmowania leczenia w ścisłym znaczeniu tego słowa. - Psycholog kliniczny
Psycholog kliniczny posiada specjalistyczne uprawnienia do diagnozy, oceny i terapii osób z zaburzeniami psychicznymi. Może prowadzić:- Diagnozę kliniczną zaburzeń psychicznych (np. schizofrenia, zaburzenia lękowe, depresja),
- Psychoterapię (jeśli ukończył odpowiednie szkolenia z psychoterapii),
- Opiniowanie w procesach sądowych (np. dotyczących zdolności do pracy, przyznania renty),
- Pracę z pacjentami szpitali psychiatrycznych, osób z chorobami somatycznymi, które mogą mieć wpływ na zdrowie psychiczne (np. osoby po wypadkach, z chorobami przewlekłymi),
- Interwencje kryzysowe w przypadkach takich jak nagłe traumy czy próby samobójcze.
3. Uprawnienia
- Psycholog
Psycholog bez dodatkowej specjalizacji nie jest uprawniony do wystawiania diagnoz medycznych, ani do prowadzenia leczenia w przypadku poważnych zaburzeń psychicznych. Psychologowie mogą prowadzić:- Konsultacje i poradnictwo psychologiczne,
- Testy psychologiczne (np. testy osobowości, testy inteligencji),
- Pomoc w sytuacjach stresowych, problemach relacyjnych, w poradnictwie rodzinnym czy zawodowym.
- Psycholog kliniczny
Psycholog kliniczny ma szerszy zakres kompetencji, który obejmuje pełną diagnozę kliniczną oraz współpracę z psychiatrami i lekarzami w celu leczenia pacjentów z zaburzeniami psychicznymi. Może on:- Samodzielnie diagnozować zaburzenia psychiczne,
- Wystawiać opinie psychologiczne na potrzeby sądów, komisji lekarskich, ZUS,
- Pracować w szpitalach i klinikach,
- Prowadzić psychoterapię w ramach swoich kwalifikacji.
4. Miejsce pracy
- Psycholog
Psychologowie mogą pracować w wielu różnych miejscach, zależnie od wybranej specjalizacji. Można ich spotkać w szkołach, poradniach psychologiczno-pedagogicznych, firmach (np. w działach HR), ośrodkach pomocy społecznej, poradniach rodzinnych, centrach interwencji kryzysowej, ośrodkach wsparcia czy organizacjach pozarządowych. - Psycholog kliniczny
Psychologowie kliniczni pracują głównie w miejscach związanych z opieką zdrowotną, takich jak:- Szpitale psychiatryczne,
- Poradnie zdrowia psychicznego,
- Kliniki psychologiczne,
- Ośrodki rehabilitacyjne,
- Ośrodki leczenia uzależnień,
- Jednostki badawcze zajmujące się zdrowiem psychicznym.
5. Różnice w terapii
- Psycholog
Psycholog może prowadzić wsparcie psychologiczne, terapię krótkoterminową, doradztwo i rozwój osobisty. Pracuje głównie z osobami, które mają trudności życiowe, stres, potrzebują wsparcia emocjonalnego, ale niekoniecznie z osobami z poważnymi zaburzeniami psychicznymi. - Psycholog kliniczny
Psycholog kliniczny pracuje z osobami cierpiącymi na zaburzenia psychiczne, takie jak depresja, schizofrenia, zaburzenia lękowe, zaburzenia osobowości. Prowadzi terapię w oparciu o diagnozę kliniczną, często we współpracy z psychiatrami, co pozwala na kompleksowe leczenie pacjentów.
Podsumowanie:
- Psycholog to osoba z tytułem magistra psychologii, zajmująca się ogólnym wsparciem psychologicznym, diagnozą i doradztwem, ale nie ma uprawnień do diagnozy klinicznej poważnych zaburzeń psychicznych.
- Psycholog kliniczny to psycholog, który przeszedł dodatkową specjalizację kliniczną, co daje mu prawo do diagnozowania i leczenia zaburzeń psychicznych, pracy w szpitalach psychiatrycznych oraz współpracy z lekarzami w leczeniu pacjentów.
