Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (OCD)- psychoterapia, leczenie, pomoc psychologiczna, co na to psychoterapeuta?

Czym są zaburzenia obsesyjno-kompulsywne?

Zaburzenie obsesyjno-kompulsywne (w skrócie OCD) to zaburzenie psychiczne charakteryzujące się powtarzającym się pojawianiem się natrętnych myśli – obsesji – wywołujących dyskomfort, zmartwienie, strach. Obsesje połączone ze współistniejącymi powtarzającymi się, zrytualizowanymi zachowaniawaniami – kompulsjami – które mają  skutkować zmniejszeniem lęku lub złagodzeniem napięcia. Obsesje i kompulsje są często powiązane i mimo, że często są uznawane za irracjonalne przez osoby z tym zaburzeniem, to osoby te nie dają rady ich powstrzymać. Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne na ogół nie są one oparte na urojeniowych interpretacjach.

Najbardziej ilustracyjnym przykładem osoby z OCD jest bohater dramatu Marka Koterskiego Dzień Świra (w wykonaniu Marka Kondrata ), którego opis życia, czyli codzienność, codzienne rytuały, magia liczb, stosunek do bodźców zewnętrznych i zachowań w społeczeństwie doskonale ilustruje to zaburzenie.

Różne rodzaje obsesji

Można wyróżnić pięć najbardziej popularnych rodzajów obsesji i towarzyszących im zachowań (często chory przejawia kilka z nich):

  • Obsesja, aby upewnić się, że inni nie zostaną skrzywdzeni.
  • Obsesja, aby uniknąć infekcji lub zabrudzenia.
  • Obsesja, aby uniknąć poczucia niekompletności lub błędu.
  • Obsesja, aby nie myśleć o myślach tabu (zabronione myśli).
  • Obsesja,  do przymusowego zbierania rzeczy (może również obejmować śmieci).

Jak rozpoznać zaburzenia obsesyjno-kompulsywne

Jest kilka metod diagnozowania tego zaburzenia, przykładowo DSM-IV definiuje zaburzenie obsesyjno-kompulsywne według następujących kryteriów (wszystkie muszą być spełnione):

  • Występują obsesje, impulsy lub fantazje, które są postrzegane jako natrętne i pochodzą od samego siebie. Osoba próbowała bezskutecznie przestać robić dane czynności. Ponadto występują przymusowe zdziałania w postaci konkretnych lub mentalnych działań, do których dana osoba czuje się zmuszona i są wykonywane w celu ograniczenia ewentualnej „katastrofy”.
  • Osoba musi być świadoma, że ​​obsesje i kompulsje są nieuzasadnione lub przesadzone (kryterium to nie dotyczy dzieci).
  • Problem powoduje znaczne cierpienie i jest czasochłonny (zajmuje co najmniej godzinę dziennie) lub znacząco zakłóca życie człowieka.
  • Jeśli dana osoba ma inne diagnozy psychiatrycznej, myśli i zachowania nie ograniczają się do tego (na przykład poczucie winy w depresji).
  • Zaburzenie nie jest spowodowane ustrzeżeniem przed  jakimkolwiek  realnym zagrożeniem, ani jakąkolwiek chorobą fizyczną.

Zaburzenie obsesyjno-kompulsywne najczęściej zaczyna się między 10 a 30 rokiem życia. Pierwsza wizyta u psychiatry następuje zwykle dopiero między 25 a 35 rokiem życia. Od zachorowania do pierwszej konsultacji może minąć nawet 7,5 roku.

Zachowanie osoby chorej na OCD

Pacjenci z OCD to ludzie bardzo podejrzliwi, skłonni do rzadkich, maksymalnie zdecydowanych działań, co od razu widać na tle ich dominującego spokoju. Głównymi objawami są mocne, stereotypowe, obsesyjne (obsesyjne) myśli, obrazy lub popędy, postrzegane jako bezsensowne, które w stereotypowej formie raz po raz przychodzą do głowy pacjentowi

  • strach przed infekcją lub zanieczyszczeniem;
  • strach przed skrzywdzeniem siebie lub innych;
  • myśli i obrazy o charakterze jednoznacznie seksualnym lub brutalnym;
  • strach przed utratą lub brakiem niektórych rzeczy, których możesz potrzebować;
  • porządek i symetria : idea, że ​​wszystko powinno być ustawione „poprawnie”;
  • przesąd, nadmierne zwracanie uwagi na coś, co jest postrzegane jako szczęście lub pech.

Kompulsywne działania lub rytuały to działania powtarzane w kółko, których celem jest zapobieganie jakimkolwiek obiektywnie nieprawdopodobnym zdarzeniom. Obsesje i kompulsje są częściej odbierane jako absurdalne i irracjonalne. Pacjent cierpi z ich powodu i stawia im opór.

Następujące objawy są wskaźnikiemi zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych:

  1. natrętne, powtarzające się myśli;
  2. niepokój towarzyszący tym myślom;
  3. aby wyeliminować niepokój, często powtarzają identyczne działania.

Klasycznym przykładem tej choroby jest lęk przed brudem, w którym każdy kontakt pacjenta z brudnymi, jego zdaniem, przedmiotami powoduje dyskomfort i w efekcie obsesyjne myśli. Aby pozbyć się tych myśli, zaczyna myć ręce. Ale nawet jeśli w pewnym momencie wydaje mu się, że wystarczająco umył ręce, jakikolwiek kontakt z „brudnym” przedmiotem zmusza go do ponownego rozpoczęcia rytuału. Rytuały te pozwalają pacjentowi osiągnąć chwilową ulgę. Pomimo tego, że pacjent jest świadomy bezsensu tych działań, nie jest w stanie z nimi walczyć.

Obsesje

Obsesje pacjenci z OCD doświadczają natrętnych myśli (obsesji), które zwykle są nieprzyjemne. Wszelkie drobne zdarzenia mogą wywoływać obsesje – takie jak obcy kaszel, kontakt z przedmiotem postrzeganym przez pacjenta jako niesterylny i nieindywidualny (poręcze, klamki itp.), a także osobiste obawy niezwiązane z czystością. Obsesje mogą być przerażające lub nieprzyzwoite, często obce osobowości pacjenta. Zaostrzenia mogą wystąpić w zatłoczonych miejscach, na przykład w transporcie publicznym.

Kompulsje

Aby zwalczyć obsesje, pacjenci stosują działania ochronne (przymusy). Działania to rytuały mające na celu zapobieganie lękom lub minimalizowanie ich. Czynności takie jak ciągłe mycie rąk i mycie, wypluwanie śliny, wielokrotne unikanie potencjalnego niebezpieczeństwa (niekończące się sprawdzanie urządzeń elektrycznych, zamykanie drzwi, zamykanie zamka błyskawicznego w locie), powtarzanie słów, liczenie. Na przykład, aby mieć pewność, że drzwi są zamknięte, pacjent musi pociągnąć za klamkę określoną ilość razy (licząc razy). Po wykonaniu rytuału pacjent odczuwa chwilową ulgę, przechodząc w „idealny” stan po rytuale. Jednak po pewnym czasie wszystko się powtarza.

Przyczyny zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych

Stwierdzono, że za zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi stoją zarówno przyczyny psychologiczne, jak i biologiczne, ale opinie różnią się, które czynniki są najważniejsze. Wśród czynników wymienia sie takie rzeczy jak:

  • Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi poznawczej – u osób stosujących przymus często przyjmuje się założenie, że myśli niosą ze sobą prawdę.
  • Nadmierne poczucie odpowiedzialności, które przeradza się w nadodpowiedzialne działania.
  • Nietolerancja niepewności – teoretycznym wyjaśnieniem występowania zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych może być to, że ofiary mają szczególnie niską tolerancję na niepewność i przeceniają prawdopodobieństwo wystąpienia katastrof oraz że w dzieciństwie nauczyły się zapobiegać zagrażającym zmianom poprzez różne „naiwnie magiczne” zachowania, a tym samym łagodzić egzystencjalnie lęk w wieku dorosłym.
  • To, że u pacjenta rozwijają się zachowania obsesyjno-kompulsywne, wyjaśnia się w paradygmacie terapii poznawczo-behawioralnej z warunkowaniem instrumentalnym. Uważa się, że gdy pacjent zaczyna odczuwać ulgę w lęku wynikającym z kompulsywnego zachowania, zachowanie to jest wzmacniane i wydaje się coraz bardziej naturalne. Warunkowanie odbywa się na poziomie nieświadomym i nie może na nie wpływać rozum. Wydaje się konieczne odprawienie rytuałów i przymusów w celu zmniejszenia poczucia lęku. Jednak prawdziwość tego stwierdzenia nie została bezpośrednio zbadana.

Typowe dla zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych jest to, że są utrzymywane przy życiu z powodu przekonania, że ​​muszą być monitorowane lub w inny sposób traktowane, ponieważ mogą być szkodliwe itd. W końcu cały czas i koncentracja skupia się na walce z nimi – próba uniknięcia myślenia o określonej myśli w rzeczywistości tylko zwiększa prawdopodobieństwo częstszego jej pojawienia się.

Zapobieganie OCD

  • Zapobieganie wpływom psychotraumatycznym w pracy iw domu.
  • Profilaktyka — prawidłowe wychowanie dziecka, np. niewpajanie mu opinii o jego niższości lub wyższości, niegenerowanie poczucia głębokiego lęku i winy przy popełnianiu „brudnych” czynów, zdrowe relacji między rodzicami.
  • Zapobieganie konfliktom rodzinnym.
  • Zmiana nastawienia pacjentów do sytuacji psychotraumatycznych poprzez rozmowy (psychoterapia) itd.
  • Przeprowadzanie regularnych badań lekarskich .
  • Przyczynianie się do zwiększenia jasności w pomieszczeniu — usuń zasłony zaciemniające, używaj jasnego oświetlenia, maksymalnie wykorzystaj światło dzienne, fototerapię. Światło wspomaga produkcję serotoniny.
  • Terapia regenerująca i witaminowa, wystarczający sen.
  • Terapia dietetyczna (pełne odżywianie, odmowa picia kawy i napojów alkoholowych, zawiera w menu pokarmy z wysoką zawartością tryptofanu (aminokwasy, z których powstaje serotonina): daktyle, banany  śliwki, figi, pomidory, mleko, soja, gorzka czekolada).
  • Terminowe i odpowiednie leczenie innych chorób: endokrynnej, sercowo-naczyniowej, zwłaszcza miażdżycy mózgu, nowotworów złośliwych, niedokrwistości z niedoboru żelaza i witaminy B12.
  • Koniecznie jest unikanie występowania substancji psychoaktywnych, a tym bardziej alkoholizmu, narkomanii. Spożywanie napojów alkoholowych nieregularnie w niewielkich ilościach działa uspokajająco, dlatego nie może wywołać nawrotu.

Leczenie zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych, psychoterapia

Najbardziej charakterystyczną cechą OCD jest przewlekłość. Epizodyczne objawy choroby i całkowite wyleczenie są stosunkowo rzadkie. U wielu pacjentów, zwłaszcza z rozwojem i zachowaniem jednego rodzaju manifestacji (np. rytualne mycie rąk), możliwy jest długotrwały stabilny stan. W takich przypadkach następuje stopniowe łagodzenie objawów psychopatologicznych i readaptacja społeczna.

Współczesna terapia zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych musi koniecznie zapewniać złożony efekt: połączenie psychoterapii z wybranym psychoterapeutom i farmakoterapii.

Wybierz terapeutę:

Jesteś psychoterapeutą, psychologiem, psychiatrą?

Jeśli niesiesz pomoc psychologiczną pacjentom, dopisz się do naszej ogólnopolskiej bazy psychoterapeutów, psychologów, psychiatrów i innych osób niosących psychologiczną pomoc.

Tematy powiązane:

Ten artykuł porusza takie tematy jak:
  • Jak leczyć zaburzenia obsesyjno-kompulsywne?
  • Jak sobie radzić z zaburzeniami obsesyjno-kompulsywne?
  • Jak postępować przy zaburzeniach obsesyjno-kompulsyjnych?
  • Jaką psychoterapie wybrać na zaburzenia obsesyjno-kompulsywne?
  • Co powoduje OCD?
  • Czym objawia się OCD?
  • Jak rozpoznać zaburzenia obsesyjno kompulsywne?
  • Czy OCD to zaburzenie lękowe?
  • Jak się pozbyć zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych?
  • Jak poradzić sobie z nerwicą natręctw?
  • Na czym polega zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne?
  • Czy nerwicą natręctw to choroba psychiczna?
  • Jak rozpoznać zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne?
  • Czy zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne to choroba psychiczna?
  • Jak dziala OCD?
  • Skąd się biorą zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne?
  • Jakie są zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne?
  • Jak sprawdzić, czy ma się OCD?