Czym jest serotonina?
Serotonina (5-HT, pot. hormon szczęścia) Jest neuroprzekaźnikiem w ośrodkowym układzie nerwowym oraz w splotach śródściennych przewodu pokarmowego, a hormonem miejscowym uwalnianym przez komórki enterochromafinowe i trombocyty. Serotonina występuje głównie w organizmie jako autakoid. Jego aktywność zaczyna się w mózgu, gdzie pełni rolę neuroprzekaźnika stanowiącego zaledwie 1% całości obecnego w organizmie, ale odgrywa tam istotną rolę. Jest szczególnie zaangażowany w zarządzanie nastrojami i wiąże się ze stanem szczęścia.
Rola serotoniny
Serotonina znajduje się w mózgu (gdzie pełni funkcję neuroprzekaźnika i neuromodulatora) oraz w układzie pokarmowym. Bierze udział w regulacji funkcji takich jak termoregulacja, odżywianie i zachowania seksualne, cykl sen – czuwanie, ból, lęk czy kontrola motoryczna. Serotonina matki odgrywa ważną rolę w rozwoju zarodka. Brak równowagi serotoniny wyjaśniałby 50% przypadków zespołu nagłej śmierci niemowląt.
Częstotliwość impulsów nerwowych jest skorelowana z aktywnością motoryczną, co sugeruje, że ilość serotoniny uwalnianej w ośrodkowym układzie nerwowym wzrasta wraz z aktywnością motoryczną. Ponieważ serotonina odgrywa ważną rolę w zmianach stanu emocjonalnego, uważa się, że pewne cząsteczki podobne do serotoniny mogą zmieniać te stany emocjonalne. Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (substancje hamujące wychwyt zwrotny serotoniny, np. fluoksetyna), są stosowane w medycynie w leczeniu objawów związanych z depresją lub zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi, a także bulimii.
Jak zwiększyć poziom serotoniny?
- Jedzenie – dieta ma wpływ na poziom serotoniny. Jednak trzeba pamiętać, że serotonina najprawdopodobniej nie przekracza bariery krew-mózg, może to zrobić tylko tryptofan. Na przykład banan, chociaż zawiera serotoninę, nie ma wpływu na nastrój dzięki temu neuroprzekaźnikowi. Produkcja serotoniny w mózgu zależy od szybkości transportu tryptofanu przez barierę krew-mózg. Ta szybkość transportu jest odwrotnie proporcjonalna do stężeń innych dużych obojętnych aminokwasów (leucyny, izoleucyny, waliny, tyrozyny, fenyloalaniny), z którymi konkuruje podczas wchodzenia do mózgu. Ostatecznie stężenia tych ostatnich różnią się w zależności od względnej proporcji spożywanych węglowodanów i białek. W ten sposób spożycie cukru lub słodkich pokarmów będzie skutkowało pośrednim (i chwilowym ) wzrostem) stężenia tryptofanu w mózgu, podczas gdy wyższy posiłek białkowy (paradoksalnie bogatszy w aminokwasy, w tym w tryptofan) będzie miał wpływ na zmniejszenie stężenia tryptofanu w mózgu i prawdopodobnie serotoniny
- Nastrój – Serotonina jest powiązana z nastrojem w obu kierunkach. To znaczy, że poziom serotoniny wpływałby na nastrój, a pozytywne lub negatywne myśli z kolei wpływały na poziom serotoniny. W odniesieniu do stanu psychicznego zaobserwowano u osób z depresją spadek aktywności amin biogennych, głównie serotonin.
- Aktywność fizyczna – regularna aktywność fizyczna zwiększa naturalne wydzielanie serotoniny.
- Światło – ekspozycja na światło dzienne lub terapię światłem zapobiega przemianie serotoniny w melatoninę.
