Fibromialgia jest klasyfikowana jako zaburzenie przetwarzania bólu spowodowane nieprawidłowym przetwarzaniem sygnałów bólowych w ośrodkowym układzie nerwowym. Według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD-10-stan na 2022 r.) Fibromialgia jest chorobą układu mięśniowo-szkieletowego i tkanki łącznej. Fibromialgia często wiąże się z zaburzeniami psychicznymi, takimi jak zaburzenia lękowe, depresja, zespół jelita drażliwego i zespół przewlekłego zmęczenia, a także z niektórymi chorobami fizycznymi, które są diagnozowane osobno przez ICD.
Fibromalgia – przyczyny
W uproszczeniu można to opisać jako zbyt dużą pojemność neuronów, a ta nadpobudliwość szlaków przetwarzania bólu i niedostateczna aktywność hamujących szlaków bólowych w mózgu powoduje, że osoba dotknięta chorobą odczuwa ból. Przyczyna fibromialgii jest nieznana. Postawiono jednak kilka hipotez. Po pierwsze, osoby z fibromialgią mają niższy próg bólu ze względu na zwiększoną reaktywność wrażliwych na ból komórek nerwowych w rdzeniu kręgowym i mózgu. Istnieją dowody na to, że ból w fibromialgii jest spowodowany głównie dysfunkcją szlaku przetwarzania bólu. W uproszczeniu można to opisać jako zbyt dużą pojemność neuronów, a ta nadpobudliwość szlaków przetwarzania bólu i niedostateczna aktywność hamujących szlaków bólowych w mózgu powoduje, że osoba dotknięta chorobą odczuwa ból. Niektóre nieprawidłowości neurochemiczne występujące w fibromialgii regulują również nastrój, sen i energię, dlatego problemy z nastrojem, snem i zmęczeniem często towarzyszą fibromialgii. Ból neuropatyczny i ciężkie zaburzenie depresyjne często towarzyszą fibromialgii. Uważa się, że przyczyną tego powikłania jest powszechna nieprawidłowość genetyczna, która upośledza sygnalizację cytokin monoaminergicznych, glutaminergicznych, neurotroficznych, opioidowych i zapalnych. U tak wrażliwych osób stres psychiczny i choroba mogą powodować nieprawidłowości w szlakach zapalnych i stresowych, które kontrolują nastrój i ból. Ostatecznie w niektórych neuronach dochodzi do uwrażliwienia i rozpalenia, co prowadzi do powstania fibromialgii, a czasem zaburzeń nastroju.
Fibromalgia, a depresja
Istnieją mocne dowody na to, że depresja jest związana z fibromialgią (Martins DF, Viseux FJ, Salm DC, Ribeiro AC, da Silva HK, Seim LA, et al. (Grudzień 2021). „The role of the vagus nerve in fibromyalgia syndrome”. Neuroscience and Biobehavioral Reviews. 131: 1136–1149.), podobnie jak z innymi przewlekłymi stanami bólowymi, chociaż kierunek związku przyczynowego jest niejasny. W kompleksowym przeglądzie dotyczącym związku między fibromialgią, a dużym zaburzeniem depresyjnym stwierdzono istotne podobieństwa w nieprawidłowościach neuroendokrynologicznych, cechach psychologicznych, objawach fizycznych i leczeniu między fibromialgią, a zaburzeniem depresyjnym, ale obecnie dostępne wyniki badań nie potwierdzają założenia, że zaburzenie depresyjne i fibromialgia odnoszą się do tego samego podstawowego konstruktu lub mogą być postrzegane jako filie jednej koncepcji choroby (Pae CU, Luyten P, Marks DM, Han C, Park SH, Patkar AA, et al. (August 2008). „The relationship between fibromyalgia and major depressive disorder: a comprehensive review”. Current Medical Research and Opinion. 24 (8): 2359–71).
Fibromalgia, a stres
Stres może być ważnym czynnikiem poprzedzającym rozwój fibromialgii. Uraz psychiczny jest silnie związany z fibromialgią. Osoby, które w swoim życiu doświadczyły przemocy, były trzykrotnie bardziej narażone na fibromialgię, a osoby, które w swoim życiu doświadczyły urazu medycznego lub innych stresorów, były mniej więcej dwukrotnie bardziej narażone. (Kaleycheva N, Cullen AE, Evans R, Harris T, Nicholson T, Chalder T (January 2021). „The role of lifetime stressors in adult fibromyalgia: systematic review and meta-analysis of case-control studies”. Psychological Medicine. 51 (2): 177–193.)
