poczucie winy

Poczucie winy, poczucie winy, wyrzuty sumienia – negatywnie zabarwione uczucie, którego przedmiotem jest pewien czyn podmiotu,  który wydaje mu się przyczyną negatywnych konsekwencji dla innych ludzi, a nawet dla samego siebie.

Poczucie wyzwalane jest w przypadku popełnienia społecznie niepożądanego czynu. To może być:

• Naruszenia norm , nakazów lub zakazów i/lub
• niewypełnienie obowiązku moralnego lub etycznego.

Oczywistymi czynnikami wywołującymi mogą być na przykład wyrządzona szkoda, brak obecności lub podobne (niepotrzebne lub możliwe do uniknięcia) błędy. Mogą istnieć konkretne powody, gdy ludzie żałują utraconych szans lub wątpią w słuszność decyzji życiowych podjętych z perspektywy czasu.

Objawy poczucia winy

Możliwe reakcje fizyczne (rumienienie się, pocenie się, być może nawet depresyjny nastrój, gorączka lub rozstrój żołądka) są często porównywalne do wstydu lub strachu, ale zwykle są mniej wyraźne. W literaturze akademickiej odróżnia się wstyd od poczucia winy za pomocą podstawy oceny zachowania: o ile według Michaela Lewisa (2000) poczucie winy jest generowane przez negatywną ocenę określonego zachowania („zrobiłem coś złego”), o tyle wstyd jest generowany przez negatywną ocenę siebie („Jestem złą osobą”).

Reakcje na poczucie winy

Poczucie winy może wywołać wyrzuty sumienia, złość, strach, a nawet panikę. Osoba ta będzie kierowana wewnętrznym niepokojem, będzie miała wyrzuty sumienia i ogólnie będzie cierpieć z powodu przytłaczającego uczucia. Typowe są wątpliwości, wyrzuty sumienia i ciągłe mentalne zaabsorbowanie niewłaściwym postępowaniem. Poszkodowany odczuwa silne poczucie wyrzutów sumienia, czyli chęć odwrócenia tego, co się stało lub zadośćuczynienia za winę. W niektórych przypadkach poczucie winy jest również wyzwalaczem samookaleczeń.