Przemoc psychologiczna, zwana też przemocą emocjonalną, jest formą przemocy, nadużyć lub znęcania się nad innymi osobami bez użycia bezpośredniej przemocy fizycznej. Charakteryzuje się moralnie agresywnym lub brutalnym zachowaniem jednostki wobec innej jednostki. Może się to przejawiać w słowach lub działaniach, które wpływają na uczucia drugiej osoby – bycia kochaną lub nienawidzoną. Przemoc może prowadzić do urazów psychicznych, takich jak lęk, przewlekła depresja lub zespół stresu pourazowego itd.
Przemoc psychiczna to nie tylko domena działania mężczyzn wobec kobiet. Nawet jeśli przemoc kobiet (jako jej sprawców), to istnieje, a jej ofiary są równie uprawnione. Dzieci są również masowo ofiarami przemocy, w ich przypadku mogą doznawać bezpośredniej przemocy moralnej, ale także cierpieć z powodu bycia jej świadkiem. Wreszcie, przemoc ta jest również bardzo obecna w pracy, szczególnie ze strony „przełożonych” wobec „podwładnych”, zwłaszcza w formie molestowania emocjonalnego – mobbingu.
Znęcanie się psychiczne (stosowanie przemocy emocjonalnej) nad dzieckiem jest powszechnie definiowane jako wzorzec zachowania rodziców lub opiekunów, który może poważnie zakłócić poznawczy, emocjonalny, psychologiczny lub społeczny rozwój dziecka. Według DSM-5 znęcanie się psychiczne nad dzieckiem jest definiowane jako nieprzypadkowe werbalne lub symboliczne działania rodzica lub opiekuna, które mogą powodować znaczące szkody psychiczne. Niektórzy rodzice mogą emocjonalnie i psychicznie krzywdzić swoje dzieci z powodu stresu, słabych umiejętności rodzicielskich, izolacji społecznej, braku dostępnych zasobów lub niewłaściwych oczekiwań wobec dzieci.
W przypadku osób starszych sprawcą są zwykle dzieci lub inni krewni ofiary. Najczęściej stwierdzanymi rodzajami znęcania się jest w tym wypadku przemoc psychiczna i materialne/finansowa.
Miejsce pracy to jak nazwa wskazuje nie tylko miejsce i czas na pracę, ale też miejsce uporczywych i znaczących nadużyć, nękań emocjonalnych czy też zastraszań ze strony współpracowników. Mężczyźni i kobiety dopuszczają się „emocjonalnie krzywdzących zachowań” w miejscu pracy z mniej więcej podobną częstotliwością.
Kiedy mówimy o przemocy psychicznej i jej skutkach, mamy na myśli przede wszystkim wpływ psychologiczny, który może prowadzić do utraty poczucia własnej wartości i motywacji oraz do zaburzeń depresyjnych. Choć objawy te oczywiście istnieją i mogą być poważne i upośledzające, to jeszcze bardziej niepokojące i często nierozpoznawane są konsekwencje przemocy dla zdrowia fizycznego. Przemoc, jakakolwiek by nie była, natychmiast uruchamia mechanizmy stresu u osoby zaatakowanej. Ten fizyczny stres powoduje reakcję układu krążenia i układu odpornościowego, a jeśli staje się chroniczny, może mieć długoterminowe konsekwencje, które są bardzo poważne dla organizmu.
Jeśli czujesz się szczególnie zagubiony lub po prostu chcesz się upewnić, że nie zwariowałeś, z tym co się wokoło ciebie dzieje – istnieje wiele miejsc, z których możesz skorzystać, aby zaplanować kolejne kroki. Pomoc psychoterapeutyczna, z której możesz skorzystać kontaktując się z wybranym psychoterapeutą jest jednym ze sposobów na ogarniecie się w sytuacji przemocy psychicznej.
Wiele osób zastanawia się, czy istnieje sposób na poprawę własnej samooceny. Dobrą wiadomością jest to, że niska samoocena jest problemem, który można rozwiązać. Oczywiście nie ma magicznej mikstury, ale musimy mieć świadomość, że tylko każdy może się pod tym względem...
Przemoc może przybierać różne formy, np. fizyczną, emocjonalną, psychiczna, rasową lub seksualną. Do przemocy może dochodzić w różnych okolicznościach, np. w domu rodzinnym, w małżeństwie, w pracy, szkole lub na uczelni. Dotyczy to także dowolnych momencie życia – w dzieciństwie, w okresie dojrzewania, w połowie życia, a także podeszłym wieku. Nadużycia mogą doświadczać zarówno mężczyźni, jak i kobiety oraz osoby bez względu na rasę, klasę czy orientację seksualną. Znęcanie się polega na sprawowaniu władzy, podporządkowaniu się i kontroli – dotyczy to sytuacji, gdy wyrządzana jest krzywda, wbrew woli, wiedzy lub zrozumieniu ofiary. Psychoterapia w tym zakresie przede wszystkim pomaga w zbadaniu wpływu takich okoliczności.
Jeśli niesiesz pomoc psychologiczną pacjentom, dopisz się do naszej ogólnopolskiej bazy psychoterapeutów, psychologów, psychiatrów i innych osób niosących psychologiczną pomoc.
