Toksyczne związki (z ang. abusive relations – uwłaczający związek) to związek, w którym partner narusza osobiste granice innej osoby, poniża, dopuszcza się okrucieństwa w komunikacji i działania w celu stłumienia woli ofiary. W tego typu związku ofiara i agresorzy nie zamieniają się miejscami, z wielu powodów ofiara nie może wyjść z tego związku. Zarówno mężczyzna, jak i kobieta mogą działać jako sprawca przemocy, jedną z różnic jest to, że każdy z nich w inny sposób negatywnie wpływa na swojego partnera. Mężczyźni częściej stosują przemoc fizyczną i seksualną, w przeciwieństwie do kobiet.
Oznaki toksycznego związku
- Zazdrość – sprawca ma wyjątkowo negatywny stosunek do komunikacji z potencjalnymi partnerami seksualnymi: traci panowanie nad sobą na wzmiankę o innej osobie, kontroluje rozmowy, korespondencję.
- Oskarżenia – sprawca usiłuje obarczyć partnera różnymi trudnościami: niepowodzeniami w pracy, w rodzinie.
- Całkowita kontrola – sprawca kontroluje każdy krok swojej ofiary, musi stale wiedzieć, gdzie i z kim jest.
- Ograniczenie komunikacji – agresor sprzeciwia się temu, by ofiara utrzymywała relacje z bliskimi i znaczącymi dla niej osobami, które potrafią „otworzyć oczy” na destrukcyjne zachowanie sprawcy.
- Wiara w nieadekwatność zachowania – sprawca przekonuje swoją ofiarę do tego, że nieadekwatnie postrzega rzeczywistość, że jest niestabilna emocjonalnie, ma problemy z pamięcią, za pomocą manipulacji psychologicznych zapewnia partnera o swojej „nienormalności”.
- Ciągłe moralizowanie i porady – agresor narzuca się w roli obsesyjnego mentora.
- Niestabilny nastrój – na początku oprawca może być najsłodszą i najbardziej przyjacielską osobą, ale jeśli wydarzy się coś, co mu się nie spodoba, natychmiast zamieni się w bezlitosnego, bezdusznego tyrana.
- Stronnicza krytyka – sprawca będzie stale niezadowolony ze wszystkiego, łącznie z ofiarą, nie podoba mu się sposób ubierania się partnera itd.
Dlaczego ciężko jest opuścić toksyczny związek
- Ofiara boi się, że agresor zacznie ścigać i zagrażać życiu, jeśli spróbuje wymknąć się spod jego kontroli.
- Ofiara nie ma własnych środków finansowych i jest całkowicie uzależniona od wsparcia sprawcy.
- Ofiara ma silne emocjonalne przywiązanie do agresora.
- Posiadanie wspólnych dzieci ze sprawcą zmusza ofiarę do utrzymywania związku.
