Co to jest przemoc finansowa?
Przemoc finansowa w związku jest formą nadużycia, gdy jeden bliski partner lub inna bliska osoba ma kontrolę nad dostępem drugiej osoby do zasobów ekonomicznych, co zmniejsza zdolność ofiary do samodzielnego utrzymania się i zmusza ją do uzależnienia finansowego od sprawcy.
W kontekście problemów psychicznych nie chodzi tu tylko o szeroko znane nadużycia finansowe, które polegają na nielegalnym lub nieuprawnionym korzystaniu z majątku, pieniędzy, książeczki emerytalnej lub innych kosztowności danej osoby (w tym np. zmiany woli osoby do wyznaczenia sprawcy jako spadkobiercy), ale także o nadużycie, które polega na przejęciu kontroli np. nad finansami domowymi i odebraniu autonomii.
Nadużycia finansowe w sytuacji przemocy domowej to najczęściej:
- Uniemożliwianie ofierze nabywania zasobów.
- Zmuszanie do spieniężenia, sprzedaży lub podpisania wszelkich posiadanych aktywów finansowych (np. obligacji, akcji lub nieruchomości).
- Zmuszanie do wyrażenia zgody na pełnomocnictwo, aby mogło podpisywać dokumenty prawne.
- Zmuszanie do pracy w firmie rodzinnej za niewielką lub żadną pensję
- Ograniczanie możliwości znalezienia pracy, utrzymania lub rozwoju kariery oraz nabywania aktywów.
- Uniemożliwienie ofierze uzyskania wykształcenia.
- Wydawanie pieniędzy ofiary bez jej zgody kradzież, tworząc np. dług.
- Wykorzystywanie wszelakich innych niepieniężnych zasobów ekonomicznych ofiary.
- Odmawianie bliskiej osobie jedzenia, dachu nad głową itd.
- Zaciąganie długów na ofiarę, zmuszanie do podpisywania dokumentów.
- Zakłócanie wyników w pracy, np. dzwoniąc do non-stop, ciągłe odwiedzać Twoje miejsce pracy bez zapowiedzi itp.
- Przejmowanie zasiłków ofiary i zmuszanie ofiary do „błagania o pieniądze”.
Przemoc finansowa po co?
Przemoc finansowa jest często wykorzystywana jako mechanizm kontrolny w ramach szerszego schematu przemocy domowej, która może obejmować przemoc werbalną, emocjonalną, fizyczną i seksualną. Ograniczając dostęp ofiary do zasobów ekonomicznych, ofiara ma ograniczone możliwości wyjścia ze związku opartego na przemocy psychicznej lub przemocy fizycznej.
Oto sposoby, w jakie sprawcy mogą wykorzystywać nadużycia ekonomiczne w połączeniu z innymi formami przemocy domowej:
- Używanie siły fizycznej lub groźby przemocy w celu zdobycia pieniędzy.
- Zapewnienie pieniędzy na potrzeby seksualne.
- Kontrolowanie dostępu do telefonu, pojazdu lub możliwości robienia zakupów, jak i inne formy izolacji .
- Grożenie eksmisją z domu bez wsparcia finansowego.
- Wykorzystywanie niekorzystnej sytuacji ekonomicznej ofiary.
- Obwinianie ofiary za niezdolność do zarządzania pieniędzmi.
Tworzenie poczucie bycia ofiarą często występuje na wszystkich poziomach społeczno-ekonomicznych. Ofiary często nie mają jak wyjść z toksycznych relacji, gdyż nie mają „własnych dochodów”.
Przemoc finansowa – jak wyjść z sytuacji bycia ofiarą?
Kiedy ofiary opuszczą swoich sprawców, mogą być oszołomione rzeczywistością, w jakim stopniu nadużycia pozbawiły ich autonomii. Z powodu nadużyć ekonomicznych i izolacji ofiara zwykle ma bardzo mało własnych pieniędzy i niewielu ludzi, na których może polegać, szukając pomocy. Wykazano, że jest to jedna z największych przeszkód stojących przed ofiarami przemocy domowej i najsilniejszy czynnik, który może zniechęcić je do opuszczenia sprawców. Oprócz braku środków finansowych, ofiarom przemocy często brakuje specjalistycznych umiejętności, wykształcenia i szkoleń niezbędnych do znalezienia pracy zarobkowej, zwłaszcza gdy ma się jeszcze kilkoro dzieci na utrzymaniu.
Osoby powracające do zdrowia, które doświadczyły nadużyć finansowych, potrzebują przede wszystkim popracować nad odzyskaniem poczucia własnej wartości. Wyszkolony psychoterapeuta (przejdź do listy terapeutów) może pomóc ludziom przepracować intensywne emocje, takie jak strach, bezradność i wstyd. Relacja psychoterapeutyczna jest bezpiecznym miejscem odbudowy poczucia własnej wartości i odnowienia poczucia nadziei. Jeśli dochodzisz do siebie jako ofiara po nadużyciach ekonomicznych, wiedz, że nie jesteś sam/a. Wiele osób przeżyło nadużycia i dziś wiedzie szczęśliwe, niezależne życie.
W zdrowej relacji, w zdrowym związku zdrowa relację finansowa, powinna wyglądać mniej więcej tak:
- Partnerzy mogą nie zgadzać się co do swoich finansów, ale nadal wspólnie pracować nad znalezieniem kompromisu.
- Obaj partnerzy wiedzą, gdzie są przechowywane ich pieniądze i jak są wydawane.
- Obaj partnerzy mogą samodzielnie uzyskać dostęp do pieniędzy, jeśli ich potrzebują.
- Każdy partner ma równy głos w większych zakupach.
- Zasady te powinny obowiązywać nawet wtedy, gdy jeden partner zarabia więcej pieniędzy.
Jak psychoterapia może pomóc w przypadku przemocy finansowej?
Psychoterapia poznawczo-behawioralna (CBT): Na czym polega psychoterapia poznawczo-behawioralna? CBT pomaga ofiarom przemocy finansowej zidentyfikować i zmienić negatywne wzorce myślowe oraz zachowania. Terapeuta uczy pacjenta technik radzenia sobie z lękiem i stresującymi sytuacjami, co może obejmować restrukturyzację poznawczą i techniki relaksacyjne.
Psychoterapia psychodynamiczna i psychoanalityczna: Jak działa psychoterapia psychodynamiczna i psychoanalityczna? Terapia ta koncentruje się na odkrywaniu nieświadomych procesów, które wpływają na emocje i zachowania pacjenta. Pomaga zrozumieć, jak przeszłe doświadczenia i wewnętrzne konflikty wpływają na obecne problemy emocjonalne, co prowadzi do głębokiego wglądu i zmian.
Psychoterapia humanistyczna: Jak psychoterapia humanistyczna wspiera ofiary przemocy finansowej? Terapia humanistyczna kładzie nacisk na indywidualne doświadczenia pacjenta oraz jego zdolność do samorealizacji i rozwoju. Tworzy wspierające środowisko, które pomaga pacjentowi zrozumieć siebie, swoje potrzeby i emocje.
Psychoterapia systemowa: Na czym polega psychoterapia systemowa? Podejście systemowe koncentruje się na relacjach międzyludzkich i dynamice rodziny. Terapeuta analizuje, jak interakcje z innymi wpływają na problemy emocjonalne pacjenta. Może obejmować całą rodzinę, aby wspólnie pracować nad poprawą komunikacji i rozwiązaniem konfliktów.
Psychoterapia noutetyczna (biblijna napominająca): Jak działa psychoterapia noutetyczna? Terapia noutetyczna opiera się na zasadach biblijnych i chrześcijańskich wartościach. Terapeuta wykorzystuje Pismo Święte do napominania i doradzania pacjentowi, pomagając mu znaleźć duchowe wsparcie i rozwiązania problemów zgodnie z naukami biblijnymi.
