Zaburzenia odżywiania- psychoterapia, pomoc psychologiczna, co na to psychoterapeuta?

Bulimia, anoreksja i inne zaburzenia jedzenia, a psychoterapia?

Zaburzenia odżywiania są bardzo powszechnymi problemami psychicznymi – kultura sprzyja chaotycznemu jedzeniu, ale problemy te nie zawsze są dobrze diagnozowane. Szacuje się, że jedna na dwadzieścia kobiet cierpi na zaburzenia odżywiania. Mężczyźni również coraz częściej mają trudności z jedzeniem. Napadowe objadanie się, sięgania po środki przeczyszczające, głodówki, kompulsywne ćwiczenia, negatywny obraz ciała oraz kompulsywne myśli, nawyki i zachowania związane z jedzeniem to tylko niektóre z objawów zaburzeń odżywiania. W przypadku zaburzeń odżywiania nieprawidłowe nastawienie do jedzenia i zmiany w diecie prowadzą do niezdrowych nawyków. Oprócz choroby psychicznej może to również prowadzić do fizjologicznego uszkodzenia zdrowia.

Zaburzenia odżywiania to bardzo złożone schorzenia, które mogą rozpocząć się w młodym wieku. Wyróżnia się ogólnie cztery rodzaje medycznie zdefiniowanych zaburzeń odżywiania: jadłowstręt psychiczny (anoreksja), bulimia psychiczna, zaburzenie z napadami objadania się  oraz pozostałe zaburzenia odżywiania, które nie zostały określone inaczej (wśród nich przykładowo: zespół przeżuwania, zespół nocnego jedzenia, jedzenie kompulsywne).

Źródła problemów z odżywianiem

Nie ma jednej przyczyny zaburzeń odżywiania, ale niektórzy ludzie są bardziej podatni na zaburzenia, niż inni. Czynniki ryzyka obejmują:

• niską samoocena lub poczucie bezwartościowości;
• brak kontroli;
• poczucie bezradności;
• perfekcjonizm;
• presja społeczna, rodziny;
• presja profesjonalistów lub grup interesu, aby być szczupłym;
• problemy z wagą i sprawnością, depresja lub uzależnienia w rodzinie;
• kompulsywny lub maksymalistyczny charakter – zaburzenia kompulsywne;
• trudne relacje rodzinne;
• historia nadużyć emocjonalnych;
• traumy, smutek lub strata;
• lęk;
• nadużycia seksualne;
• trudne relacje lub izolacja;
• ciągły stresem i sytuacjami nie do zniesienia;
• problemy i oczekiwania oraz obraz siebie.

Trudno jest powstrzymać problemy z odżywianiem, które już się rozpoczęły. Dlatego ważne jest, aby zwracać uwagę na znaki ostrzegawcze i jak najszybciej uzyskać pomoc np. psychoterapeutyczną. Z biegiem czasu w niektórych przypadkach, życie człowieka staje się tak skoncentrowane na czynnościach związanych z jedzeniem, że pozostaje niewiele czasu na zrobienie czegokolwiek innego.

Skutki zaburzeń odżywiania – problemów związanych z jedzeniem

Zaburzenia odżywiania mają poważne konsekwencje, dla zdrowia fizycznego i psychicznego. Mogą zakłócać życie rodzinne, przyjaźnie i codzienne życie. Zaburzenia odżywiania mają również negatywne skutki społeczne i związane z zatrudnieniem. Rzadko odchodzi się bez fachowej pomocy. Im szybciej dana osoba otrzyma pomoc, tym łatwiejszy powrót do zdrowia.

Problemy fizyczne związane z nieprawidłowym odżywianiem

• Problemy z sercem – zaburzenia odżywiania mają głęboki wpływ na zdrowie układu krążenia. Przykładowo anoreksja (jadłowstręt psychiczny) jest uważana za najbardziej szkodliwy. W czasie gdy organizm nie otrzymuje wystarczającej ilości kalorii, rozkłada mięśnie i tkanki na energie. Najważniejszym mięśniem w ciele jest serce. Ryzyko niewydolności serca wzrasta, gdy nie ma wystarczającej ilości energii do pompowania krwi lub gdy zaczyna się ona rozkładać.
• Problemy metaboliczne – przykładowo bulimia nervosa może powodować niewydolność serca i innych organów, ponieważ wymioty wydalają ważne minerały, takie jak potas i niezbędne elektrolity.
• Odwodnienie i niedożywienie – ograniczenia dietetyczne i usuwanie ważnych składników odżywczych może powodować poważne niedobory w organizmie.
• Spowolnienie pracy mózgu – mózg spala aż jedną piątą kalorii dostarczanych do organizmu. Diety, posty, głód i nieregularne diety pozbawiają mózg energii potrzebnej do funkcjonowania i koncentracji.
• Niestrawność i inne problemy z układem trawiennym – ograniczenia dietetyczne i wymioty mogą zarówno zakłócać normalną pracę żołądka, jak i trawienie składników odżywczych. Mogą pojawiać się takie problemy jak: nudności; wymioty; bóle żołądka, wzdęcia brzucha; wahania poziomu cukru we krwi; niedrożność jelit z powodu niestrawionych ciał stałych; bakteryjne choroby zakaźne itd.
• Obniżenie poziomu hormonów – ogranizm wykorzystuje tłuszcze i cholesterol do wytwarzania hormonów. Ograniczenie tłuszczu i kalorii w diecie może obniżyć poziom hormonów płciowych (estrogenów i testosteronu). Zmniejsza również ilość hormonu tarczycy.
• Zatrzymanie miesiączki – Problemy hormonalne wywołane nieprawidłową dietą mogą to spowodować zatrzymanie miesiączki u kobiet.
• Utrata masy kostnej – nieprawidłowa mineralizacja, problemy metaboliczne i nieprawidłowy poziom hormonów, mogą powodować utratę masy kostnej.
• Pogorszenie stanu przełyku i zębów – w niektórych zaburzeniach odżywiania, takich jak bulimia, nadmierne wymioty mogą powodować działanie kwasu żołądkowego na przełyk i na szkliwo zębów.

Najczęstsze zaburzenia odżywiania

Większość zaburzeń odżywiania polega na nadmiernym koncentrowaniu się na swojej wadze, sylwetce i jedzeniu, co prowadzi do niebezpiecznych zachowań żywieniowych. Zachowania te mogą znacząco wpływać na zdolność organizmu do odpowiedniego odżywiania się. Wśród najpopularniejszych należy wymienić:

Anoreksja – Jadłowstręt psychiczny

Cierpiący anorektycy starają się utrzymać swoją wagę na jak najniższym poziomie – zwykle robią to poprzez głodówki, niedojadanie – zmniejszanie posiłków lub nadmierne ćwiczenia. Pacjenci często mają nierealistyczne poglądy na temat własnego wyglądu i wagi.

Bulimia lub Bulimia nervosa

Osoby mające ten problem starają się kontrolować swoją wagę, jedząc zbyt dużo, a następnie oczyszczając się z powodu złego samopoczucia lub zażywając środki przeczyszczające lub moczopędne, a następnie poszcząc.

Bulinoreksja

Zaburzenie łączące objawy anoreksji i bulimii, innymi słowy zespół okresowego objadania się i przeczyszczania.

Ortorexia

Ortoreksja to zaburzenie odżywiania charakteryzujące się nadmiernym zaabsorbowaniem jedzeniem zdrowej żywności.

Napady objadania się

Cierpiący odczuwają nagłe potrzeby przejadania się. Nie wiadomo, jak powszechne jest to zjawisko, ale wiemy, że występuje równie często u mężczyzn i kobiet. Często dotyka osoby w wieku 30 lub 40 lat.

Zespół przeżuwania, in. zespół ruminacji

Jest to przewlekłe zaburzenie czynnościowe przewodu pokarmowego o nieokreślonej precyzyjnie etiologii i patogenezie, objawiające się występującym bez prowokowania wymiotów oraz powtarzalnym cofaniem się z żołądka do jamy ustnej porcji ostatnio spożytego pokarmu, a następnie ponownym jej przeżuwaniem i połykaniem bądź wypluwaniem.

Zespół nocnego jedzenia (objadania się)

Syndrom nocnego jedzenia polega na wstawaniu w nocy i jedzeniu, wedle większości autorów przy zachowanej świadomości, co skutkuje porannym brakiem apetytu. Często wiąże się z otyłością. Istnieje kilka różniących się zestawów kryteriów diagnostycznych.

Jedzenie kompulsywne (uzależnienie od jedzenia)

Kompulsywne obżeranie to zaburzenie odżywiania polegające na spożywaniu dużych ilości pokarmu w niekontrolowany sposób, bez odczuwania fizycznego głodu. Określane także jako „uzależnienie od jedzenia”.

Inne zaburzenia odżywiania…

Istnieją także inne uznane (i mniej rozpoznawane) stany nieprawidłowego odżywiania, które mogą przyczyniać się do wpływu na nasze zdrowie. Jeśli jedzenie, jakiś konkretny zwyczaj jedzeniowy prowadzi do objawów zagrażających zdrowiu i funkcjonowaniu czy to fizjologicznemu, czy to w społeczeństwie. Warto się jemu przyjrzeć zawczasu i podjąć odpowiednie kroki zapobiegawcze jak np. konsultacje psychologiczne czy też psychoterapia.

Jak pomóc osobie mającej problem z jedzeniem?

Podczas leczenia zaburzeń odżywiania ważne jest, aby dana osoba chciała się leczyć. Pomocne jest również wspieranie rodziny i przyjaciół. Dlatego dobrze jest zacząć mówić o tych zaburzeniach, aby zacząć unikać problemów związanych z tym stanem psychicznym. Leczenie może zająć trochę czasu.

Niestety, wiele osób cierpiących na zaburzenia odżywiania myśli, że potrzebuje leczenia i pomocy. Jeśli martwimy się o kogoś bliskiego, można go delikatnie zachęcić go do rozmowy z lekarzem, psychologiem czy też psychoterapeutą. Jeżeli bliska osoba nie jest gotowa przyznać, że ma problem z jedzeniem, możesz spróbować delikatnie otworzyć jej drzwi, wyrażając troskę w jakikolwiek sposób.

Zwracaj uwagę na wzorce żywieniowe i przekonania, które mogą sygnalizować niezdrowe zachowanie, a także na presję rówieśników, która może wywołać zaburzenia odżywiania. Czerwone flagi, które mogą świadczyć o zaburzeniach odżywiania, to m.in:

Symptomy problemów z odżywianiem

• opuszczanie posiłków lub wymyślanie wymówek, żeby nie jeść;
• zbyt restrykcyjne diety;
• nadmierne skupianie się na zdrowym odżywianiu;
• wycofywanie się z normalnej aktywności społecznej;
• ciągłe zamartwianie się lub narzekanie na to, że jest się grubym i mówienie o odchudzaniu się;
• częste przeglądanie się w lustrze;
• kompulsywne spożywanie dużych ilości słodyczy lub pokarmów wysokotłuszczowych;
• stosowanie suplementów diety;
• stosowanie środków przeczyszczających lub różnego rodzaju ziół w celu utraty wagi;
• nadmierne ćwiczenia fizyczne;
• problemy z utratą szkliwa zębów (wynikające z częstych wymiotów);
• częste wychodzenie podczas posiłków w celu skorzystania z toalety;
• poczucie winy z powodu nawyków żywieniowych;
• Jedzenie w tajemnicy.

Jeśli obawiasz się, że ktoś z twojej rodziny może mieć zaburzenia odżywiania, skontaktuj się z jego lekarzem, aby omówić swoje obawy. W razie potrzeby możesz skierowanie się do wykwalifikowanego specjalisty w dziedzinie zdrowia psychicznego z doświadczeniem w zaburzeniach odżywiania.

Zaburzenia odżywiania – Pomoc psychoterapeutyczna:

Jeśli chciałbyś, skonsultować się z psychoterapeutą – poufnie – nasi specjaliści są do Twojej dyspozycji. Nasi terapeuci zapewniają czas, przestrzeń i zrozumienie, aby zbadać związek problemów z jedzeniem. Relacja psychoterapeutyczna ma na celu znalezienie podstawowych przyczyn trudności z jedzeniem.

Należy pamiętać, że osoby dotknięte chorobą mogą również potrzebować specjalnych porad dietetycznych, a także czasem też lekarskich.